Handel parami, znany również jako pairs trading, to strategia inwestycyjna polegająca na jednoczesnym otwarciu długiej pozycji na jednym instrumencie finansowym i krótkiej pozycji na drugim, który jest z nim silnie skorelowany. Celem jest wykorzystanie chwilowych odchyleń od historycznej korelacji między tymi dwoma instrumentami. Strategia ta jest popularna wśród traderów szukających mniej ryzykownych sposobów na generowanie zysków niż tradycyjne inwestowanie kierunkowe. Polska giełda, choć oferuje ograniczoną liczbę par akcji o silnej korelacji w porównaniu do rynków rozwiniętych, również stanowi pole do zastosowania tej techniki.
Identyfikacja korelacji i par handlowych na polskim rynku
Pierwszym i kluczowym krokiem w strategii handlu parami jest identyfikacja par akcji o silnej i stabilnej korelacji. Na polskiej giełdzie, czyli na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW), najczęściej szuka się takich par w obrębie jednego sektora gospodarki. Przykładowo, dwie spółki z sektora bankowego, energetycznego czy naftowego mogą wykazywać podobne zachowania cenowe w odpowiedzi na te same czynniki makroekonomiczne. Narzędzia analityczne, takie jak analiza korelacji, pozwalają na ilościowe określenie stopnia powiązania między cenami akcji dwóch spółek. Współczynnik korelacji bliski +1 wskazuje na silną pozytywną korelację, co jest pożądane w handlu parami. Należy pamiętać, że korelacja może się zmieniać w czasie, dlatego ciągłe monitorowanie i reewaluacja par jest niezbędna.
Wykorzystanie wskaźników do znajdowania par
Do identyfikacji potencjalnych par handlowych można wykorzystać wskaźniki techniczne. Poza analizą korelacji, przydatne mogą być analizy spreadów między cenami akcji. Spread to różnica lub stosunek cen dwóch instrumentów. Gdy spread odchyla się od swojej średniej wartości, może to sygnalizować okazję handlową. Traderzy często stosują analizę statystyczną, badając historyczne dane cenowe w poszukiwaniu par, których spread zachowuje się w sposób przewidywalny, często powracając do swojej średniej po okresowych odchyleniach.
Budowanie strategii handlu parami: Metody i zasady
Po zidentyfikowaniu potencjalnej pary, należy opracować konkretne zasady wejścia i wyjścia z pozycji. Podstawą strategii jest założenie, że korelacja między akcjami powróci do normy. Gdy cena jednej akcji w parze znacząco wzrośnie w stosunku do drugiej (rozszerzenie spreadu), otwiera się pozycję krótką na droższej akcji i długą na tańszej. Oczekuje się, że spread się skurczy, generując zysk. Kluczowe jest zdefiniowanie poziomów wejścia, często opartych na odchyleniach standardowych od średniej wartości spreadu.
Zarządzanie ryzykiem w handlu parami
Zarządzanie ryzykiem jest fundamentalne w każdej strategii handlowej, a w handlu parami również odgrywa kluczową rolę. Należy określić poziomy stop-loss, które zabezpieczą przed niekorzystnym rozwojem sytuacji, gdyby korelacja między akcjami uległa trwałemu zerwaniu lub gdyby spread nadal się rozszerzał. Wielkość pozycji powinna być dostosowana do tolerancji na ryzyko, a dywersyfikacja portfela poprzez stosowanie wielu niezależnych par handlowych może dodatkowo zmniejszyć ogólne ryzyko.
Wskaźniki techniczne i statystyczne do oceny pary
Do oceny stabilności pary i momentu otwarcia pozycji wykorzystuje się szereg narzędzi. Wskaźnik Mean Reversion, czyli powrót do średniej, jest podstawą tej strategii. Analiza z-score dla spreadu pozwala na zmierzenie, o ile odchyleń standardowych bieżąca wartość spreadu różni się od swojej średniej. Traderzy mogą zdecydować o otwarciu pozycji, gdy z-score przekroczy określony poziom, np. 2 lub -2. Inne wskaźniki, takie jak wskaźnik siły względnej (RSI) czy średnie kroczące, mogą być używane pomocniczo do potwierdzenia sygnałów transakcyjnych lub oceny ogólnego sentymentu rynkowego wobec danej pary.
Praktyczne przykłady zastosowania na GPW
Na polskim rynku GPW można próbować identyfikować pary między spółkami z tej samej branży. Przykładem mogą być:
- PKO Bank Polski i Santander Bank Polska: Obie są dużymi bankami, które reagują na podobne zmiany w polityce monetarnej i gospodarce.
- PKN Orlen i Grupa LOTOS (przed fuzją): Jako giganci paliwowi, ich wyniki były często skorelowane z cenami ropy naftowej.
- PGE i Tauron Polska Energia: Spółki z sektora energetycznego, których notowania mogą być powiązane z cenami energii i regulacjami branżowymi.
Ważne jest, aby pamiętać, że siła i stabilność korelacji mogą ulec zmianie, zwłaszcza w przypadku specyficznych zdarzeń dotyczących jednej ze spółek, takich jak ogłoszenie wyników finansowych, zmiany w zarządzie czy wydarzenia branżowe. Dlatego ciągła analiza i dostosowywanie strategii jest kluczowe dla sukcesu.
Wyzwania i ograniczenia handlu parami na GPW
Polski rynek akcji, choć rośnie, nadal oferuje mniejszą płynność i mniejszą liczbę spółek o silnie skorelowanych profilach niż rynki rozwinięte. Dywersyfikacja w obrębie samego handlu parami może być trudniejsza. Dodatkowo, koszty transakcyjne, takie jak prowizje maklerskie i koszty krótkiej sprzedaży (jeśli są dostępne i opłacalne), mogą znacząco wpłynąć na rentowność strategii, szczególnie dla mniejszych pozycji. Ryzyko kredytowe pośrednika przy krótkiej sprzedaży również należy brać pod uwagę.
