Akumulator jest jednym z najistotniejszych elementów każdego pojazdu. To serce układu elektrycznego, odpowiedzialne za uruchomienie silnika i zasilanie wszystkich urządzeń elektrycznych podczas postoju. Bez sprawnego akumulatora podróż samochodem jest niemożliwa. Zrozumienie jego roli, zasad działania oraz sposobów dbania o niego jest kluczowe dla każdego kierowcy.
Jak działa akumulator samochodowy?
Akumulator samochodowy, znany również jako akumulator kwasowo-ołowiowy, działa na zasadzie reakcji chemicznej. Składa się z kilku ogniw połączonych szeregowo, z których każde generuje napięcie około 2,1 V. W typowym akumulatorze 12-woltowym znajduje się sześć takich ogniw. Kluczowe elementy to płyty dodatnie wykonane z dwutlenku ołowiu i płyty ujemne z gąbczastego ołowiu, zanurzone w elektrolicie – roztworze kwasu siarkowego i wody. Podczas rozładowania, ołów i dwutlenek ołowiu reagują z kwasem siarkowym, tworząc siarczan ołowiu i wodę, co generuje prąd elektryczny. Ładowanie odwraca ten proces, przywracając płyty do pierwotnego stanu.
Wybór odpowiedniego akumulatora: Kluczowe parametry
Wybór nowego akumulatora do samochodu powinien być przemyślany. Istnieje kilka kluczowych parametrów, na które należy zwrócić uwagę. Pierwszym jest pojemność akumulatora, wyrażana w amperogodzinach (Ah). Określa ona, jak długo akumulator może dostarczać określony prąd. Im większa pojemność, tym dłużej akumulator będzie w stanie zasilać urządzenia. Drugim ważnym parametrem jest prąd rozruchowy, podawany w amperach (A), często jako prąd rozruchowy zimny (CCA – Cold Cranking Amps). Mierzy on zdolność akumulatora do dostarczenia wysokiego prądu przez krótki czas, niezbędnego do uruchomienia silnika, zwłaszcza w niskich temperaturach. Należy również zwrócić uwagę na biegunowość akumulatora (położenie biegunów dodatniego i ujemnego), która musi pasować do układu mocowania w samochodzie, oraz wymiary fizyczne, aby akumulator zmieścił się w przeznaczonym dla niego miejscu. Gwarancja producenta to kolejny czynnik, który może świadczyć o jakości produktu.
Konserwacja akumulatora: Jak przedłużyć jego żywotność?
Odpowiednia konserwacja akumulatora może znacząco wydłużyć jego żywotność i zapewnić niezawodność. Regularne sprawdzanie poziomu elektrolitu w akumulatorach niewymagających konserwacji (z zamkniętą obudową) nie jest możliwe, jednak w starszych typach, z korkami, należy dbać o to, by płyty były zawsze zanurzone w wodzie destylowanej. Należy również dbać o czystość klem akumulatora. Osad i korozja na klemach utrudniają przepływ prądu, dlatego warto je czyścić specjalnymi preparatami lub roztworem sody oczyszczonej i wody, a następnie zabezpieczyć wazeliną techniczną lub specjalnym smarem. Ważne jest również utrzymanie prawidłowego ładowania akumulatora. Zbyt niskie napięcie ładowania może prowadzić do zasiarczenia, a zbyt wysokie do przyspieszonego zużycia. Dlatego warto kontrolować stan alternatora.
Objawy zużycia akumulatora i czas na wymianę
Każdy akumulator ma ograniczoną żywotność, która zazwyczaj wynosi od 3 do 5 lat. Istnieją jednak sygnały, które mogą świadczyć o tym, że akumulator jest zużyty i wymaga wymiany. Najczęstszym objawem jest problematyczny rozruch silnika, zwłaszcza w chłodne dni – silnik kręci wolniej niż zwykle. Inne symptomy to osłabione działanie świateł i urządzeń elektrycznych, gdy silnik nie pracuje, a także zwiększone zużycie paliwa spowodowane cięższą pracą alternatora. Czasami można zauważyć puchnięcie obudowy akumulatora, co jest oznaką przegrzewania lub przemarzania, a także wycieki elektrolitu. Jeśli pojawią się te objawy, warto rozważyć wymianę akumulatora przed wystąpieniem awarii w najmniej odpowiednim momencie.
Wymiana akumulatora krok po kroku
Wymiana akumulatora w samochodzie nie jest skomplikowanym procesem, jednak wymaga ostrożności. Przed rozpoczęciem należy upewnić się, że zapłon jest wyłączony, a kluczyk wyjęty ze stacyjki. Następnie należy odłączyć klemy akumulatora, zaczynając od klemy ujemnej (czarnej), a potem odłączyć klemy dodatnią (czerwoną). Po odkręceniu mocowania należy ostrożnie wyjąć stary akumulator. Przed zainstalowaniem nowego, warto oczyścić miejsce montażu i klemy. Nowy akumulator należy umieścić na swoim miejscu, a następnie podłączyć klemy, zaczynając od klemy dodatniej, a kończąc na ujemnej. Po dokręceniu mocowania i upewnieniu się, że wszystko jest stabilne, można zamknąć maskę i sprawdzić działanie rozrusznika. Pamiętaj o utylizacji starego akumulatora w odpowiednim punkcie zbiórki.
Akumulatory bezobsługowe i ich specyfika
Współczesne samochody coraz częściej wyposażone są w akumulatory bezobsługowe, znane również jako akumulatory AGM (Absorbent Glass Mat) lub EFB (Enhanced Flooded Battery). Charakteryzują się one tym, że elektrolit jest uwięziony w macie szklanej lub w postaci żelu, co zapobiega jego wyciekom i ogranicza odparowywanie. Akumulatory te są szczelnie zamknięte i nie wymagają uzupełniania wody destylowanej. Są one często stosowane w pojazdach z systemem Start-Stop lub wyposażonych w dużą liczbę systemów elektronicznych, ponieważ cechują się większą odpornością na głębokie rozładowania i szybkie ładowanie. Wybierając akumulator AGM lub EFB, należy upewnić się, że jest on zgodny ze specyfikacją producenta pojazdu, ponieważ różnią się one od tradycyjnych akumulatorów kwasowo-ołowiowych pod względem parametrów pracy i tolerancji na obciążenia.
